Makaleler     Dergiler     Kitaplar    

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Yıl 2004 , Cilt 6 , Sayı 2

Makale özeti ve diğer detaylar.

Makale özeti
Başlık :

Iklim değişmeleri ve uygarlık üzerindeki yansımalarına ilişkin bazı örnekler

Yazar kurumları :
AKÜ Fen Edebiyat Fakültesi1
Görüntülenme :
956
DOI :
Özet Türkçe :

klim degisiklikleri, ilkçag uygarlıklarından günümüze degin dünya ekosistemini ve uygarlıgını etkilemis, tarım, saglık, ekonomi, sosyal yapılanma, göç ve hatta edebiyat ve sanat üzerinde derin izler bırakmıstır. Würm buzul devri sonrasında M.Ö. 8000 ve M.Ö. 7000 yılları arasında ılımlı iklim kosulları, çöl sahalarında yerlesime uygun ortam sunmustur. Nitekim Holosen baslarında insanların bugünkü kurak ve yarı kurak sahalara yerleserek tarım ve hayvancılık yaptıkları saptanmıstır. Üretime geçis dönemi olarak kabul edilen Neolitik dönemde, insanlar toplayıcılıgı bırakmıslar, bunun yerine kendi ürettikleri ile geçimlerini saglamaya baslamıslardır. Holosen baslarında Anadolu'da yavas yavas çekilen göllerin kenarlarında Neolitik yerlesmeler kurulmustur. Antik dönemde iklim degisiklikleri deniz seviyesinde önemli oynamalara yol açmıs, Anadolu kıyılarında yer alan çok sayıda tarihi liman fonksiyonunu kaybetmistir. M.Ö. 500 ve 400 yılları arasında Altatlantik çözülme adlı iklim degisikligi Avrupa çapında rüzgar ve nem dagılısında degismelere ve sogumaya neden olmustur. Bronz Çagı sonrasında kuzey enlemlerinde skandinavya kaynaklı göçlerden olan Cermen istilaları Güneydogu Avrupa’yı etkilemistir. Ortaçag sıcak dönemi olarak bilinen M.S. 900 ile 1100 yılları arasında Grönland’da Viking kolonilesmesi ortaya çıkmıs, Orta Amerika’da ve Güney Meksika’daki Yucatan’da Maya uygarlıgı, kuraklıklar ve asırı sıcaklar nedeniyle M.S. 950 yılı civarında aniden çökmüstür. Bu dönemden sonra Küçük Buzul Çagı (1350-1850) ilk olarak Grönland’da kurulmus olan Viking kolonilesmesinin sonunu hazırlamıs, Avrupa ve Amerika kültürlerinde belirgin sosyal degisikliklere yol açmıstır. 1150 ile 1460 arası global bir soguma dönemi yasayan batı Avrupa, 1560 ile 1850 arası dönemde çok daha soguk iklim kosullarına maruz kalmıstır. Bu iklim kosulları halk için kötü sonuçlar dogurmustur; Küçük Buzul Çagının (1350– 1850) özellikle saglık üzerindeki etkileri çarpıcıdır. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kendini hissettirmeye baslayan Küresel Isınma ile gelen kuraklık yeni küresel sorunların dogmasına yol açmıstır. Kuraklık nedeniyle 1900 yılında Hindistan’da 3 milyon, 1907 yılında Çin’de 24 milyon, 1921- 22 yılları arasında Rusya’da 5 milyon insan açlıktan hayatını kaybetmistir. Ayrıca 1972–75 yılları arasında Afrika’nın Sahel bölgesinde yasanan kuraklık 600,000 can kaybı ile sonuçlanmıstır. Kuraklık Türkiye’de de etkili olmustur; 1973, 1977, 1990 ve 1991 yıllarında olusmustur. Bu dönemin hemen ardından 1999-2000 yıllarında ve 2001 yılının ilk üç ayında ise, Türkiye'nin büyük bir bölümünde yeniden kuraklık olayları yasanmıstır.

Özet İngilizce :

Climate changes have affected Earth ecosystem and civilization such as agriculture, health, economic structure, social structure, mobilization, art and literature. After Würm, climatic optimum had given good environments for human settlement even in desert areas between the years of B.C. 8000 and B.C. 7000. As a matter of fact, it is fixed that human made some agricultural activities and also stock-breeding in the areas of desert, arid and semi-arid at early Holocene. In Neolithic period human started to produce, in teed of adder ness. Neolithic settlement were founded or established around the lakes which tend to decrease in terms of water level in the Anatolia, at early Holocene. In antique term, climatic changes had caused serious fluctuations in sea level in Anatolia and all over the earth. Many historical or antique harbours are affected negatively because of the fluctuations of sea level such as Efes antique harbour. North Atlantic Oscillations caused the low temperature and it affected the distribution of wind and moisture all over the Europe between the years of B.C. 500 and B.C. 400. In Northern latitudes, invasions started from Scandinavia to southeast Europe after Bronze Age. In Medieval Warm Period (A.C. 900-110) Viking colonization appeared in Greenland. Maya Civilization distinguished in A.C.950 years because of aridity and extreme warm conditions. Then, Little Ice Age (1300- 1850) came. This cool period, firstly, damaged Viking Colonization which was established in Greenland. In addition to this, Little Ice Age caused some serious changes, in other words, it caused some dramatic influences in European and American cultures. Western Europe which was affected by global cooling between the years of 1150 and 1460 was damaged or influenced, dramatically by extreme cold climatic conditions between the years of 1560 and 1850. Little Ice Age mostly affected or caused serious healthy problems, especially. Global Warming (1850- present) which starts from the mid of the nineteenth century, leads to aridity and new problems, For example, because of aridity, in 1900 years 3 millions people in India, 24 millions people in Chine in 1907, between the years of 1921 and 1922 more than 5 millions people in Russia, between the years of 1972 and 1975 because of Shale Drought in Africa, 600000 people expired.

Anahtar kelimeler :
Tam metin (Türkçe) :
Paylaş :
Benzer Makaleler
Yorum Yap
  • Adınız :
  • Güvenlik Kodu :
  • Yorum :