Islam düşüncesinde bir okuma örneği olarak cehm b. safvan’ın cebri olduğu iddiasına farklı bir yaklaşım

Cehm b. Safvan, düşünce tarihimizin önemli simalarından birisidir. Erken dönemde yaşadığından düşünceleri yazılı olarak bize intikal etmemiştir. Bu nedenle düşüncelerini fırak ve milel türü eserler vasıtasıyla öğrenebilmekteyiz. Cehm b. Safvan Emevi iktidarına karşı hem düşünsel, hem de siyasal alanda ciddi bir mücadele vermiştir. kaynaklarımızın hemen tamamında “cebir” anlayışı Cehm b. Safvan’a atfedilmekte ve Cebriyye fırkasının öncüsü olarak kabul edilmektedir. Oysa Cehm b. Safvan’ın genel düşünce yapısı ve verdiği siyasi mücadele dikkate alındığında, onun, Emevi iktidarını ayakta tutan “cebir” fikrini savunması için hiçbir neden bulunmamaktadır. Ayrıca “cebir” fikri ile onun diğer düşünceleri arasında bir çelişki ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle kanaatimizce Cehm b. Safvan “cebir” fikrini kabul etmediği halde bu düşünce daha sonra kendisine atfedilmiş ve kaynaklarımızda bu şekilde rivayet edilmiştir.

Cehm bin Safvan ,

Ca’d bin Dirhem ,

Cebir ,

Halku’l-Kur’an ,

İrade ,

Cehm bin Safvan ,

Ca’d bin Dirhem ,

Cehm b. Safvan is one of the important persons in our history thought. His thought hasn’t reached us as written owing to living in early period. Therefore, we can learn his thoughts by means of works on “fırak” end “milel”. Cehm b. Safvan had struggled seriously both in thought and in politics. Fatalism thought was attributed him in our sources. He was adopted as leader of fatalism sect. Whereas general thought and his politics struggle of Cehm b. Safvan are opposite to fatalism thought of Emevi power. Besides the contradiction has become between fatalism thought and another thoughts. Therefore, according to our opinion, fatal thought was attributed him while later. He hasn’t accepted it and this thought transmitted in our sources.

Fatalism ,

Creation of Quran ,

Will ,