Divan şairlerinin girit’te rumlara ve rumcaya yaklaşımları

Yazarlar :

Yrd. Doç. Dr. Abdullah AYDIN ,

Yazar kurumları :

Bingöl Üniversitesi¹

Görüntülenme :

780

DOI :

Özet Türkçe :

Girit, M. 1645–1913 yılları arasında iki yüz atmış sekiz yıl Osmanlı hâkimiyeti altında kalmıştır. Bu süre içerisinde kırk üç divan şairinin yetiştiği tespit edilmiştir. Bu şairlere ait çok sayıda manzum ve mensur eser vardır. Bunlardan çok azı hakkında akademik çalışmalar yapılmıştır. Bu alanda yapılacak kitap, makale ve tez düzeyindeki çalışmalar, Girit’te bize ait olan maddî ve manevî daha pek çok kültür unsurunu ortaya çıkaracaktır, kanaatindeyiz. Girit’te siyasi hayatın yanı başında, ondan daha hızlı gelişerek yaygınlaşan beşerî ve edebî bir hayat daha vardır. Bu hayat, siyasi durumdan etkilenen fakat çoğu zaman da beşerî duygularla adadaki ilişkilerin iyi bir düzeyde korunmasına çalışan sosyal ve edebî içerikli yönüyle dikkat çekmektedir. Bazen siyasi hayatın aynen yansıması bazen de yumuşatılarak halka aksettirilmesidir. Adadaki divan şairleri, hem Rumlara hem de Rumcaya hoşgörü penceresinden bakarak, sosyal ve edebî olan bu hayata onları da dâhil etme gayretinde olmuşlardır. Bu amaçla Rumca Türkçe sözlükler ve bu dillerin kullanıldığı mülemma şiirler yazmışlardır. Böylece Girit’teki halkı yakından ilgilendiren her şeyi şiirlerine konu etmişlerdir. Bu makale Hanyalı Nûrî Osman’ın eserleri, Hanyalı Kâmî Divanı, Giritli Aşkî Divanı, Sabrî Divanı, Salacıoğlu Mustafa Divanı ve Mesnevileri kaynak alınarak Girit’teki hoşgörü ortamı, Rumcaya yaklaşımlar, Rumca öğrenmeye yönelik yapılan çalışmalar ve yazılan şiirler hakkında bilgi verilmiştir.

Anahtar kelimeler :

Girit ,

Hanya ,

Nûrî ,

Rumca ,

Rumca Lügat ,

Rumca Dilbilgisi ,

Özet İngilizce :

Crete was under the thumb of Ottoman Empire between the years of 1645–1913 for 268 years. It is estimated that 43 divan poets were brought up during that period. There are a wide range of poetic and prose works belonging to these poets. Only a few of these works were studied academically. We consider that the studies will be done on book, essay and thesis level on this field will reveal many cultural elements belonging to us in Crete. There is a humane and litaral life just beside the political life in Crete. This life draws attraction by its social and literal context in terms of being affected by political landscape but mostly trying to protect the relationships on the island and humane feelings. Being tolerant of the Greek and Romaic the divan poets on the island have endeavored to include them in social and literal life. They have written Romaic Turkish dictionaries and mülemma (written in multiple languages) poems and entrated everything that concern the Crete people closely to their poems. In this study, information is given about the tolerance athmosphere in Creek, the approches to Romaic, the studies done on learning Romaic and the poems written, providing from the references which are the works of Hanyalı Nûrî Osman, the Divan of Hanyalı Kami, the Divan of Cretan Aşki, the Divan of Sabri, the Divan and Masnavis of Salacıoğlu Mustafa.

Anahtar kelimeler :