Klâsik osmanlı dönemi ziraat metinlerinde geçen ay isimleri

Soyut bir kavram olan zamanın bölümlere ayrılması toplumdan topluma farklılık göstermektedir. Bu farklılık özellikle gün, ay ve yıl gibi zamanın bölümlenmesinde ve isimlendirilmesinde ortaya çıkmaktadır. Hem tarihî hem de çağdaş Türk lehçelerinde zaman isimleri üzerine çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Ancak tarihi Türk lehçelerinin bir devamı sayılan Klâsik Osmanlı Türkçesinde kullanılan zamanla ilgili sözcükler üzerine herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Ziraat, Osmanlı medreselerinde bir ders olarak klâsik dönemde okutulmaya başlanmış ve böylece ziraat metinleri kaleme alınmaya başlanmıştır. Bu amaçla bu makalede Klâsik Osmanlı döneminde tercüme veya telif olarak yazılmış olan ziraat metinleri taranmıştır. Bu metinlerin bir kısmı neşredilmiş bir kısmı ise henüz neşredilmemiştir. Şimdiye kadar ziraat metinleri hakkında yapılmış bilimsel çalışma sayısı oldukça azdır. Bunda bu alanda verilen eserlerin sayısının azlığı da rol oynamaktadır. Hatta farklı isimlere sahip bazı eserlerin içeriğinin birbirinin aynı olması bu metinlere olan ilgiyi azaltmıştır. Oysaki bu metinler hem Klâsik Osmanlı Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini vermesi hem de dönemin söz varlığına büyük katkı sağlaması bakımından oldukça önemlidir. Bu amaçla taradığımız metinlerden elde ettiğimiz ay isimlerinin çeşitliliği de Türk toplumunun ilişkide bulunduğu çevrelerin ne kadar çeşitli olduğunu göstermektedir. Bu ay isimleri Latinceden Yunancaya, Arapçadan Farsçaya, Türkçeye, Süryaniceye ve Kıpticeye kadar geniş bir çeşitliliğe sahiptir. Bu çalışma, zaman kavramı hakkında yapılan çalışmaların belirtildiği ve taranan metinlerin nüsha bilgilerinin verildiği Giriş bölümü, taranan metinlerde geçen ay isimlerinin alfabetik olarak verildiği Klâsik Osmanlı Ziraat Metinlerinde Geçen Ay İsimleri bölümü ve Sonuç bölümünden oluşmaktadır.

Klâsik Osmanlı dönemi ,

felāḥat-nāmeler ,

ay isimleri ,

Dividing time into sections as an abstract notion differs from society to society. This difference appears particularly in dividing time into days, months and years and naming them. Several studies have been carried out on the names of time segments in both historical Turkish dialects and in modern Turkish dialects. However no studies have been found on the words related to time notion used in Classical Ottoman Turkish which is assumed as follow-up historical Turkish dialects. Agriculture started to be taught in Ottoman madrasahs in classical period, and so agricultural texts started to be written. For that purpose in this article, agricultural texts that were written as compilation and translation in Classical Ottoman period have been scanned. Some of these texts were published but the rest of them have not been published yet. There are few scientific studies that have been carried out on the agricultural texts because of the lack of the studies carried out in this field. Furthermore, some texts which had different names but the same content have reduced the interest in these texts. However these texts are of great importance as they not only show the phonetic and morphological properties of Classical Ottoman Turkish but make a great contribution to vocabulary of the period as well. Therefore, given the historical and geographical corporation the variety of the month names that we have obtained from the texts we have scanned is among the valuable sources that show the variety of the cultural circles with which Turkish society has interacted. These month names vary in a wide range from Latin to Greek, Arabic, Persian, Turkish, Syriac, and Coptic language by presenting great vocabulary to us. The study consists of the introductory chapter where transcript instructions of the texts that have been examined by the studies carried out on time notion are given, the month names chapter where month names take place in classical Ottoman agricultural texts where the names from the scanned texts are given alphabetically order, and the conclusion.

Classical Ottoman period, ,

felāḥat-nāmes, ,

month names, ,

agriculture ,