Sultan i. ahmed’e sunulan nur-i muhammedî konulu bir eser: nûr-nâme

Yazarlar :

Turan Açık , Mücahit KAÇAR ,

Yazar kurumları :

Amasya Üniversitesi¹, Karadeniz Teknik Üniversitesi²

Görüntülenme :

609

DOI :

Özet Türkçe :

Dînî-tasavvufî eserlerde Hz. Peygamber'in manevî şahsiyetini ifade etmek için kullanılan bir terim olan Nûr-ı Muhammedî, bazen de hakîkat-i Muhammediyye şeklinde ifade edilmektedir. Bu iki terim de Hz. Muhammed’in her şeyden önce yaratıldığını, kâinatın da ondan yaratıldığını ve dolayısıyla Hz. Muhammed’in bütün faziletlerin kaynağı olduğunu ifade etmek üzere kullanılır. Nûr-ı Muhammedî anlayışı, Osmanlı’da geniş halk tabakaları tarafından okunan temel İslâmî kitaplarda da daha basit ve anlaşılır şekillerde ele alınmıştır. Dolayısıyla bu anlayış sadece İbnü’l-Arabî gibi mutasavvıfların eserlerinde kalmamış avam tarafından da kabul edilen yaygın bir inanç haline gelmiştir. Hz. Peygamber’in nuru ve yaradılış arasındaki bağı konu edinen Nur-ı Muhammedî düşüncesi, Osmanlı’da toplumun bütün katmanlarının paylaştığı ortak bir temele işaret ettiği için Nûr-ı Muhammedî algısını Osmanlı insanının bilgisini temellendirdiği çıkış noktası olarak nitelendirmek mümkündür. 16. yüzyıl müelliflerinden olan Cafer Iyânî Bey’in kaleme aldığı Nûr-nâme isimli eserde ise hem siyer ve mevlid türü eserlerin muhtevâ özelliklerini hem de tasavvufî eserlerle kısas-ı enbiyâların muhtevâ özelliklerini bir arada görmekteyiz. Bu yönüyle ilginç bir özellik gösteren bu eserin metnini ve kısa bir değerlendirmesini vermeyi amaçladığımız bu çalışmada, öncelikle Nûr-nâme ve yazarı hakkında bilgi verilecek, ardından da Osmanlıyı anlama çalışmalarına ne tür bir katkı sağlayabileceğine dair kısa bir değerlendirmeden sonra eserin metni sunulacaktır.

Anahtar kelimeler :

Nûr-ı Muhammedî ,

Nûr-nâme ,

Cafer Iyânî ,

Özet İngilizce :

The term of Nûr-ı Muhammedî, sometimes is expressed in Nûr-ı Muhammediyye, used to refer to the Prophet Muhammad's spiritual personality in the mystical works. These two terms refer to the Prophet Muhammad is first and foremost, the universe was created from it, and hence the Prophet Mohammed is source of virtues. The idea of Nûr-ı Muhammedî, not only in the mystical scholars’ works like İbnü’l-Arabî, is found in the basic İslamic books read by the wider public in Ottoman Empire. This idea, shared by all layers of Ottoman society, can be considered as the main point of Ottoman’s knowledge understanding. Nûr-nâme which are subject to this study and shows the feature of siyer and mawlid works, was written by Cafer Iyânî, one of the authors of 16th century. In Nûr-nâme, there is information about the idea of Nûr-ı Muhammedîas well as the virtues of the Prophet Muhammad and the work is noteworthy in this respect. In this study, After giving brief information about the idea of Nûr-ı Muhammedî, the author and Nûr-nâme will be informed. Finally, the contribution of this work to attempts understanding the otoman empire will be assessed and then the the text of the Nûr-nâme will be presented.

Anahtar kelimeler :